Mắc ca là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao. Hạt mắc ca còn là loại hạt giàu giá trị dinh dưỡng, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, bổ sung chất chống oxy hóa, chống ung thư,...Việt Nam là một trong 17 quốc gia có diện tích trồng mắc ca lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, các sản phẩm thực phẩm từ quả mắc ca hiện nay ở nước ta rất khiêm tốn, chủ yếu là các sản phẩm chế biến đơn giản như hạt mắc ca rang muối hay hạt mắc ca tẩm mật ong. Các sản phẩm chế biến sâu từ quả mắc ca vẫn còn rất hạn chế.
Xuất phát từ thực tế trên, PGS.TS Nguyễn Văn Lợi cùng các cộng sự của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất một số loại thực phẩm và thức ăn chăn nuôi từ quả mắc ca. Đây là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ cùng tên thuộc Đề án phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trong lĩnh vực công nghiệp chế biến đến năm 2020 do Bộ Công Thương quản lý.
Chia sẻ về lý do thực hiện đề tài, PGS. TS Nguyễn Văn Lợi cho biết, những năm qua, các nghiên cứu về cây mắc ca chủ yếu vẫn tập trung vào việc lai tạo, lựa chọn giống mắc ca phù hợp với từng vùng khí hậu. Việc nghiên cứu công nghệ chế biến các sản phẩm thực phẩm, mỹ phẩm từ quả mắc ca thì rất khiêm tốn. "Các sản phẩm chế biến từ quả mắc ca vẫn rất nghèo nàn, trong khi đó tiềm năng về cây mắc ca ở nước ta trong những năm gần đây và những năm tới là rất lớn. Do đó, để sản phẩm mắc ca của Việt Nam đi vào thị trường trong nước cũng như xuất khẩu thì rất cần các công nghệ chế biến có thể tận thu triệt để các phần có thể sử dụng được của quả mắc ca và nâng cao giá trị sử dụng của quả mắc ca" - PGS. TS Nguyễn Văn Lợi nhấn mạnh.
Các sản phẩm của đề tài
Sau một năm thực hiện, nhóm nghiên cứu đã ứng dụng thành công phương pháp lên men để tách vỏ quả mắc ca. Cụ thể, nhóm đã phân lập và tuyển chọn được 2 chủng nấm mốc Aspergillus niger van Tieghem var, Aspergillus oryzae và 2 chủng vi khuẩn Bacillus subtilis UL129, Bacillus subtilis UL005 có hoạt tính CMC-ase cao để tách vỏ quả mắc ca. Từ đó, nhóm xây dựng được quy trình tách vỏ quả mắc ca bằng công nghệ sinh học, với tỷ lệ chế phẩm sinh học 15%, thời gian lên men là 9 ngày và nhiệt độ lên men là 35oC.
Bên cạnh đó, nhóm cũng tách thành công dầu mắc ca bằng việc sử dụng enzyme viscozyme với nồng độ sử dụng là 1,12%, nhiệt độ thủy phân là 40,5oC và thời gian thủy phân là 5 giờ 20 phút. "Đây là những thông số tối ưu nhất để hiệu suất tách dầu mắc ca đạt cao nhất - 91,20%" - PGS. TS Nguyễn Văn Lợi giải thích.
Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu còn xây dựng và hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất sữa chua mắc ca, công thức sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn từ vỏ quả mắc ca. Dựa trên quy trình công nghệ xác lập được, nhóm đã phối hợp với Công ty CP Đầu tư và Phát triển Macadamia Quốc tế (có địa chỉ xưởng chế biến tại Xưởng số 5, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội) sản xuất thành công 5 tấn sữa chua mắc ca, 5 tấn dầu mắc ca và 10 tấn thức ăn chăn nuôi. Kết quả phân tích đánh giá cho thấy sản phẩm có chất lượng đáp ứng các tiêu chuẩn quy định, lợn sử dụng thức ăn chăn nuôi từ vỏ quả mắc ca có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt.
Hiện nay, các sản phẩm sữa chua thường gặp trên thị trường bao gồm sữa chua nguyên chất, sữa chua nha đam, sữa chua nếp cẩm. Các sản phẩm dầu ăn thường gặp gồm dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu olive, dầu cám gạo, dầu dừa. Trong khi đó, thức ăn chăn nuôi công nghiệp cho lợn chủ yếu được sản xuất từ ngô, khô dầu đậu tương, bột cá, bột xương, bột vỏ trứng, sắn, bremix bổ sung vitamin và khoáng chất, các chất tạo màu, chất tạo hương. Tuy nhiên, việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học để chế biến một số sản phẩm thực phẩm và thức ăn chăn nuôi từ quả mắc ca thì rất khiêm tốn. Do đó, kết quả nghiên cứu của đề tài "Nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất một số loại thực phẩm và thức ăn chăn nuôi từ quả mắc ca" nếu được ứng dụng triển khai trong thực tiễn sẽ góp phần đa dạng hóa sản phẩm chế biến từ quả mắc ca, nâng cao giá trị cho loài cây này, đồng thời nâng cao đời sống, thu nhập cho người nông dân.
Bích Phương
In bài viết
