Thu hoạch tôm tại ĐBSCL Ảnh: Trần Út
Năm 2016, ngành tôm có bước bứt phá mạnh mẽ đã “cứu vãn” cho tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản. Xuất khẩu con tôm cả năm mang về hơn 3 tỷ USD. Tuy nhiên, theo nhận định chung, lợi thế về tôm nước lợ đã xác định rõ, “dư địa” còn nhiều, trong số hơn 700.000 ha tôm hiện nay, mới có 95.000 ha nuôi công nghiệp, còn hơn 600.000 ha là quảng canh, quảng canh cải tiến, tôm sinh thái năng suất còn thấp. Ngành sẽ tập trung các giải pháp để tăng năng suất bình quân trên mỗi đơn vị diện tích thủy sản năng suất còn thấp.
Kế hoạch đặt ra là phát triển ngành tôm Việt Nam trở thành ngành công nghiệp sản xuất lớn, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường; đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh của sản phẩm tôm Việt Nam; mang lại lợi ích cho người nuôi, doanh nghiệp và kinh tế cả nước.
Mục tiêu
Giai đoạn 2017 - 2020, ngành tôm phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 4,5 - 5 tỷ USD; tốc độ tăng trưởng bình quân 9 - 12%/năm. Tổng diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 710.000 ha, sản lượng 850.000 tấn; Giai đoạn 2021 - 2025, hình thành ngành công nghiệp tôm công nghệ cao và nuôi sinh thái quy mô lớn được tổ chức sản xuất hợp lý, có hệ thống cơ sở hạ tầng, dịch vụ kỹ thuật được đầu tư đồng bộ, hiệu quả và bền vững. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 10 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân 12 - 14%/năm. Tổng diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 750.000 ha, sản lượng 1,1 triệu tấn.
Đối với nuôi tôm công nghiệp, sẽ rà soát, quy hoạch các vùng nuôi tập trung công nghiệp, công nghệ cao, vùng sản xuất giống tập trung, đặc biệt khu vực ĐBSCL và ven biển miền Trung, đưa năng suất trung bình tăng thêm trên 1 triệu tấn/ha. Cùng đó, sẽ hình thành vùng nuôi tôm sinh thái, nuôi quảng canh quy mô lớn ở ĐBSCL, tập trung tại các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh. Xây dựng Cà Mau thành trung tâm tôm sú sinh thái (tôm - rừng, tôm - lúa, quảng canh), đưa năng suất lên 700 kg/ha. Đối với tôm càng xanh, tập trung phát triển tại các tỉnh Đồng Tháp, An Giang, Cà Mau, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Trà Vinh, Bến Tre…
Còn tôm hùm, tập trung quy hoạch và phát triển tại các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định; tổ chức xúc tiến thương mại, xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, mở rộng thị trường tiêu thụ và các biện pháp bảo quản sau thu hoạch để xuất khẩu giá trị cao sang các nước trong khu vực và thế giới.
Giải pháp
Để hoàn thành mục tiêu này, Bộ NN&PTNT cần rà soát quy hoạch, nâng cấp hạ tầng thủy lợi, giao thông đầu mối, điện ba pha tại các vùng sản xuất tôm công nghiệp tập trung; Tổ chức lại các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, phân tán theo hình thức hợp tác thành các tổ hợp tác, hợp tác xã để tạo ra các vùng sản xuất nguyên liệu lớn, tập trung và liên kết với các doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị.
Cùng đó, nghiên cứu, chọn tạo đảm bảo trước năm 2025 đủ tôm giống bố mẹ sạch bệnh, tăng trưởng nhanh và kháng bệnh; công nghệ sản xuất thức ăn nuôi tôm để chủ động sản xuất trong nước; đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật, các biện pháp quản lý tiên tiến vào các vùng sản xuất tôm công nghệ cao và cả vùng tôm quảng canh, sinh thái; đẩy nhanh áp dụng công nghệ tiên tiến trong chế biến tôm để nâng cao tỷ trọng hàng giá trị gia tăng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu.
Ngoài ra, tổ chức nghiên cứu thị trường trong nước và thế giới về thị hiếu tiêu dùng, chủng loại sản phẩm, dung lượng thị trường, mức độ cạnh tranh với các nước xuất khẩu khác để xây dựng kế hoạch mở rộng thị trường hiệu quả. Tăng cường quảng bá thương hiệu, xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm tôm Việt Nam ở các thị trường trọng điểm…
Phạm Thu - Theo Thủy Sản Việt Nam
