Điện Biên tháng Ba - Sắc hoa ban trắng trời Tây Bắc

Những vạt rừng, triền đồi, con đường uốn lượn men theo núi đồi Tây Bắc, đâu đâu cũng thấy hoa ban phủ kín, dịu dàng và mơ màng như một tấm khăn voan trắng tinh khiết mà nàng xuân nhẹ nhàng trải lên miền đất lịch sử.

Cái tên “hoa ban” - tiếng Thái có nghĩa là loài hoa ngọt ngào như tình yêu đôi lứa, như lời hẹn ước chung thủy của trai gái miền sơn cước. Khi những cánh ban đầu tiên nở bung trong nắng, ấy là khi Tây Bắc bước vào một mùa đẹp nhất trong năm - mùa hoa ban trắng trời.

Có ai đó đã nói rằng, muốn thấy tỉnh Điện Biên đẹp nhất, hãy đi vào tháng Ba, khi hoa ban nở rộ. Dọc theo những cung đường quốc lộ 6, hay từ Tuần Giáo vào lòng chảo Mường Thanh, hoa ban phủ trắng hai bên sườn núi, len lỏi cả vào từng góc bản làng. Mỗi cơn gió lướt qua, những cánh ban mong manh khẽ rơi, chao nghiêng trong nắng như những cánh bướm trắng muốt vờn bay giữa trời Tây Bắc.

Người Điện Biên yêu hoa ban như một phần hồn cốt của mình. Những đứa trẻ vùng cao vẫn thường hái những cánh ban còn tươi, xâu thành chuỗi đeo lên cổ. Những cô gái Thái khoác lên mình bộ váy cóm duyên dáng, cài một nhành ban lên mái tóc rồi nở nụ cười rạng rỡ, khiến cả trời Tây Bắc cũng phải xao xuyến.

Những buổi chiều tháng Ba, khi nắng vàng rải nhẹ trên những con đường quanh co, người lữ khách đi giữa rừng ban, bỗng thấy lòng mình cũng mềm mại theo những cánh hoa rơi. Hoa ban trắng quá, trời xanh quá, mây cũng bồng bềnh như những giấc mơ thanh xuân chưa kịp gọi thành lời.

Hoa ban không chỉ là loài hoa, mà còn là chứng nhân cho biết bao câu chuyện tình yêu, trong đó nổi tiếng nhất là truyền thuyết về nàng Ban và chàng Khum. Ngày xưa, có một nàng Ban xinh đẹp, yêu chàng trai nghèo Khum. Nhưng cha nàng ép gả nàng cho con nhà giàu. Ban đau khổ bỏ trốn, trèo qua bao ngọn núi, băng qua bao suối sâu tìm Khum. Đến kiệt sức, nàng ngã xuống và hóa thành cây hoa ban trắng muốt, còn Khum sau khi hay tin, đau lòng quá mà hóa thành dòng suối xanh trong ôm lấy cây ban suốt đời.

Từ đó, hoa ban trở thành biểu tượng của sự thủy chung, của tình yêu son sắt. Người ta bảo, nếu ai hái được cánh ban đầu mùa, giữ trong lòng bàn tay rồi thầm ước nguyện, tình yêu sẽ luôn bền lâu.

Hoa ban nở cũng là lúc Tây Bắc bước vào mùa lễ hội rộn ràng nhất trong năm - “Lễ hội hoa ban”. Lễ hội không chỉ là nơi những chàng trai, cô gái Thái hẹn hò, mà còn là dịp để người dân khắp các bản làng cùng nhau vui hội, giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống. “Lễ hội hoa ban” năm 2025 tại tỉnh Điện Biên diễn ra từ ngày 13 - 16/3/2025, kết hợp với Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc tỉnh Điện Biên lần thứ VIII, đã thu hút sự quan tâm của hàng nghìn du khách và người dân địa phương.

Giữa không gian bát ngát của núi rừng, những điệu xòe uyển chuyển, những tiếng khèn, tiếng pí réo rắt vang lên, hòa cùng tiếng cười trong veo của lũ trẻ. Những chàng trai khoác trên vai chiếc nỏ, thi bắn cung, ném còn, đấu võ, còn các cô gái thì thi hát giao duyên, trình diễn trang phục dân tộc.

Và đặc biệt, lễ hội còn có một phần rất lãng mạn - “Lễ hội tìm bạn”. Các chàng trai, cô gái Thái sẽ tìm nhau qua những câu hát, điệu múa, rồi trao nhau những nhành ban trắng, như một lời hẹn ước thủy chung. Có biết bao đôi lứa đã nên duyên từ những mùa ban nở như thế.

Không chỉ đẹp, hoa ban còn là món quà của núi rừng. Người Thái có rất nhiều món ăn độc đáo từ hoa ban. Những cánh hoa non, vừa hé nụ, được hái về, trộn cùng mắc khén, rau rừng rồi làm nộm, vừa thơm bùi, vừa mát lành. Hay đơn giản hơn, hoa ban đem xào với măng đắng, thịt trâu, làm bát canh hoa ban thanh ngọt, khiến ai ăn một lần cũng nhớ mãi.

Người Thái Điện Biên vẫn tin rằng, ăn hoa ban vào mùa xuân là để đón nhận lấy tinh hoa của đất trời, mong cả năm khỏe mạnh, an vui.

Tháng Ba, những lữ khách tìm về Điện Biên không chỉ để ngắm hoa, mà còn để lắng lòng trước vẻ đẹp bình dị mà diệu kỳ của đất trời Tây Bắc. Những cánh ban trắng mỏng manh ấy, tưởng như chỉ là một sắc hoa mong manh của mùa xuân, nhưng lại chứa đựng cả một trời thương nhớ, cả những câu chuyện về tình yêu, lòng chung thủy, và những ký ức không bao giờ phai.

Nhiều du khách đến với Điện Biên mùa này, khi có dịp ghé thăm và đứng giữa đồi A1, sẽ nhìn thấy những vạt hoa ban nở rộ dưới nền trời xanh thẳm. Gió cao nguyên lùa qua những cành hoa, khiến những cánh trắng khẽ rơi xuống như những bông tuyết mùa xuân. Người ta bảo, ai đã một lần đi qua mùa hoa ban, lòng cũng sẽ vấn vương. Không phải vì sắc hoa quá đỗi dịu dàng, mà vì trong từng cánh hoa ấy có cả linh hồn của núi rừng, có cả những yêu thương nguyên sơ chưa từng đổi thay.

Vậy nên, nếu có một ngày lòng chênh vênh giữa những hối hả, bộn bề cuộc sống, hãy thử một lần về Điện Biên mùa ban nở tháng Ba. Đi giữa trời hoa, để thấy đất rộng trời cao, để thấy linh thiêng tự hào, để thấy lòng mình nhẹ tênh như một cánh hoa vừa rơi trong gió - thanh khiết, dịu dàng và bình yên đến lạ.

Đến Điện Biên - Bạn sẽ yêu mùa hoa ban tháng Ba./.