Tỉnh Gia Lai đang tăng tốc triển khai nhiều giải pháp phát triển thương mại biên giới dựa trên lợi thế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh và hạ tầng logistics vùng Tây Nguyên. Mục tiêu hướng tới hình thành nên các khu kinh tế vùng biên sôi động, thúc đẩy xuất nhập khẩu hàng hóa, tạo động lực tăng trưởng bền vững giai đoạn 2025-2027.
Khai mở dư địa vùng biên
Những năm gần đây, hoạt động thương mại biên giới giữa Việt Nam và Campuchia ngày càng mở rộng nhờ hàng loạt thỏa thuận hợp tác song phương được ký kết, như Hiệp định Thương mại biên giới năm 2024 hay Bản Thỏa thuận thúc đẩy thương mại song phương giai đoạn 2025-2026. Những cam kết này không chỉ tạo hành lang pháp lý vững chắc mà còn mở ra cơ hội lớn để các địa phương vùng biên, trong đó có Gia Lai phát huy vai trò “cầu nối” giao thương khu vực.
Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh.
Với Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, đây là điểm kết nối quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây. Gia Lai giữ vị trí chiến lược trong chuỗi vận chuyển hàng hóa từ Tây Nguyên sang các nước ASEAN. Từ đây, hàng nông sản, gỗ, cao su, cà phê, hồ tiêu… có thể dễ dàng lưu thông qua các tuyến đường liên vận, tới Campuchia và xa hơn là Thái Lan, Lào.
Nhờ lợi thế đó, kim ngạch xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh liên tục tăng trưởng ổn định: Năm 2021 đạt 118,5 triệu USD, năm 2024 đã tăng lên hơn 202 triệu USD (tăng 43% so với cùng kỳ) và năm 2025 ước đạt 205 triệu USD (tăng 1,4% so với cùng kỳ).
Hoạt động thông quan được đảm bảo thông suốt, hạ tầng cửa khẩu và khu kinh tế biên giới được quan tâm đầu tư, trong khi công tác đảm bảo an ninh, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại cũng được kiểm soát chặt chẽ.
Tuy đạt kết quả tích cực, hoạt động thương mại biên giới của Gia Lai vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Quy mô giao thương còn nhỏ, chủ yếu theo thời vụ; chợ biên giới chưa thực sự sôi động; mặt hàng xuất nhập khẩu chưa phong phú; doanh nghiệp tham gia xuất khẩu qua cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh còn hạn chế.
Hoạt động xúc tiến thương mại được đẩy mạnh thông qua các phiên chợ biên giới.
Các dự án thu hút đầu tư vào khu kinh tế cửa khẩu đa phần có quy mô nhỏ, chủ yếu trong lĩnh vực chế biến nông lâm sản, giá trị gia tăng thấp. Một số hạ tầng thương mại như kho bãi, trung tâm logistics, dịch vụ tài chính vẫn còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu mở rộng giao thương. Trong khi đó, địa hình đồi núi phức tạp, chi phí vận chuyển cao và phụ thuộc lớn vào nguồn vốn ngân sách Trung ương khiến tiến độ đầu tư hạ tầng còn chậm.
Ngoài ra, kinh tế - xã hội khu vực biên giới vẫn chủ yếu dựa vào nông nghiệp truyền thống, thiếu các vùng sản xuất tập trung đạt chuẩn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng - yếu tố then chốt để hàng hóa vươn ra thị trường rộng lớn hơn.
Tăng tốc bằng giải pháp đồng bộ
Trước những thách thức đó, Gia Lai đang định hướng phát triển thương mại biên giới theo hướng hiện đại, bền vững, hội nhập sâu. Trong giai đoạn 2025-2027, tỉnh sẽ tập trung vào 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm.
Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền và phổ biến chính sách về thương mại biên giới, tạo sự hiểu biết và đồng thuận giữa doanh nghiệp, người dân và chính quyền; phát triển mạnh hạ tầng thương mại biên giới; đẩy mạnh xúc tiến thương mại và kết nối doanh nghiệp; cải cách thủ tục hành chính và triển khai cửa khẩu số, giúp rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp; thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới; tăng cường phối hợp giữa các lực lượng chức năng hai bên biên giới, từ công an, hải quan, biên phòng đến chính quyền địa phương để bảo đảm an ninh, ngăn chặn buôn lậu và tạo môi trường giao thương lành mạnh.
Đầu tư hạ tầng đồng bộ tại Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh.
Tại Hội nghị gặp mặt, đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh với các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh: Gia Lai xác định Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, gắn với tuyến quốc lộ 19 và cao tốc Quy Nhơn - Pleiku kết nối cảng biển Quy Nhơn, Phù Mỹ, là cực tăng trưởng mới, động lực phát triển quan trọng của tỉnh.
Ông Phạm Anh Tuấn cho rằng cần tiếp tục khẳng định vai trò chiến lược của khu vực biên giới, phát huy tiềm năng và dư địa lớn để phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, đồng thời lấy phát triển kinh tế làm tiền đề vững chắc cho nhiệm vụ quốc phòng, an ninh. Tỉnh sẽ cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, ổn định chính sách để thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Hội nghị gặp mặt, đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh với các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh.
Về phía doanh nghiệp, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các đơn vị cần chủ động nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới tư duy, chuyển từ “kinh doanh truyền thống” sang “đổi mới sáng tạo”, đầu tư công nghệ chế biến sâu để tăng giá trị sản phẩm. Doanh nghiệp cần mạnh dạn ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ số trong quản trị, thương mại điện tử và xúc tiến thị trường quốc tế, gắn sản xuất với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Các doanh nghiệp cũng được khuyến khích phối hợp với chính quyền xây dựng chiến lược phát triển giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn dài hạn, đặt mục tiêu tăng trưởng bình quân hai con số mỗi năm, đồng thời tích cực đề xuất sáng kiến, phản ánh khó khăn để cùng tháo gỡ, hoàn thiện cơ chế chính sách.
"Doanh nghiệp cần làm thật, hiệu quả thật, bảo đảm tiến độ, chất lượng dự án, không chuyển nhượng trái quy định. Đồng hành cùng địa phương trong công tác an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, tiêu thụ nông sản cho người dân vùng biên, qua đó góp phần xây dựng khu vực cửa khẩu Gia Lai phát triển năng động, bền vững và thịnh vượng", Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh.
Tỉnh Gia Lai ban hành Kế hoạch số 94 /KH-UBND về việc thực hiện đẩy mạnh phát triển thương mại biên giới, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Campuchia trên địa bàn tỉnh Gia Lai giai đoạn 2025 - 2027, hướng đến năm 2030.
Trong đó, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, kim ngạch thương mại của doanh nghiệp tỉnh Gia Lai sang thị trường Campuchia thông qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đạt 300 triệu USD, tăng trưởng bình quân giai đoạn 2025-2030 đạt 17%.
