Cần sớm xây dựng thương hiệu cho cà phê Robusta Việt Nam

Tăng trưởng kỷ lục

Sáng 24/10, tại TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) đã tổ chức Hội nghị tổng kết niên vụ cà phê 2024 - 2025 và đề ra phương hướng nhiệm vụ cho niên vụ 2025 - 2026. Theo Ban Tổ chức, hội nghị được tổ chức nhằm tận dụng cơ hội tái cơ cấu và phát triển bền vững cho ngành cà phê Việt Nam.

Hội nghị được chủ trì bởi ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, cùng các Phó Chủ tịch là ông Đỗ Hà Nam, ông Thái Như Hiệp và ông Bạch Thanh Tuấn. Sự kiện có sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, đại diện cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức quốc tế, cùng đông đảo doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất, chế biến và kinh doanh xuất nhập khẩu cà phê.

Theo thống kê của Hiệp hội, niên vụ 2024 - 2025 kết thúc với tổng sản lượng cà phê ước đạt gần 29,5 triệu bao (hơn 1,7 triệu tấn), tăng hơn 9% so với niên vụ trước. Mức tăng sản lượng này được lý giải do khí hậu tương đối thuận lợi và việc giá cà phê tăng cao trong hơn hai năm qua (hiện tại khoảng 115.000 đồng/kg) đã khuyến khích nông dân tăng cường đầu tư, chăm sóc và tái canh vườn cây bằng giống mới. Tuy nhiên, sản lượng niên vụ 2025 - 2026 sắp tới (dự kiến tăng khoảng 10%) vẫn đối mặt với rủi ro từ biến đổi khí hậu (mưa bão vào tháng thu hoạch cao điểm).

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam cho biết, niên vụ cà phê 2024 - 2025 đã kết thúc trong bối cảnh nhiều khó khăn và thách thức, nhưng cũng không thiếu cơ hội cho người nông dân, người lao động và doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng.

Tình hình kinh tế chính trị thế giới diễn biến phức tạp với chiến tranh, cạnh tranh chiến lược và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu là thách thức lớn, dù niên vụ vừa qua thời tiết tương đối thuận lợi, nhưng vẫn còn đó mối lo về mưa bão trong mùa vụ 2025 - 2026. Các yêu cầu về chất lượng và thương mại quốc tế ngày càng nghiêm ngặt, như quy định chống phá rừng EUDR của EU, đòi hỏi chứng minh và truy xuất nguồn gốc đến tận vườn...

Về chính sách trong nước, Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024 và Nghị định 181/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ 01/7/2025, dù có nhiều tiến bộ nhưng vẫn tồn tại một số vướng mắc trong việc hoàn thuế cho doanh nghiệp xuất khẩu, tạo áp lực lớn về vốn và cạnh tranh. Tuy nhiên, niên vụ 2024 - 2025 đã chứng kiến giá cà phê tăng cao, với Robusta trên sàn London khoảng 4.600 USD/tấn, Arabica trên sàn New York trên dưới 420 cent/lb và giá cà phê nội địa ở mức 115.000 đồng/kg, giúp tăng thu nhập cho người nông dân.

“Sự tăng trưởng vượt bậc về giá cà phê trong niên vụ vừa qua đã trở thành nguồn động lực mạnh mẽ, khuyến khích người nông dân tăng cường đầu tư, thực hiện tái canh vườn cây bằng các giống mới, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực chế biến sâu.

Nhờ những nỗ lực này, chúng ta đã gặt hái được những thành quả rất đáng ghi nhận khi tổng sản lượng cà phê của Việt Nam đã đạt khoảng 29,5 triệu bao, tương đương gần 1,8 triệu tấn, tăng hơn 9% so với niên vụ trước. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu đạt trên 8,4 tỷ USD, tăng 55% so với niên vụ trước, xác lập kỷ lục là mức kim ngạch cao nhất từ trước đến nay", ông Nguyễn Nam Hải cho biết.

3 trụ cột phát triển ngành cà phê niên vụ 2025 - 2026

Theo ông Nguyễn Hải Nam, mặc dù đạt được những kết quả ấn tượng, ngành cà phê vẫn cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa. Trong đó, cần phải giảm tỷ lệ xuất khẩu cà phê nhân sống, đồng thời phải tăng cường tỷ trọng cà phê chế biến sâu hiện chỉ chiếm 16,1% trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Đồng thời, tăng cường đẩy mạnh tiêu thụ tại thị trường nội địa.

Định hướng cho niên vụ 2025 - 2026, ông Nguyễn Nam Hải cho biết, ngành cà phê sẽ tiếp tục phát triển chuỗi cung ứng bền vững gắn với giảm phát thải, xây dựng thương hiệu cà phê Robusta Việt Nam, và tăng cường nghiên cứu giống gen chịu hạn, năng suất cao. Theo đó, Hiệp hội định hướng phát triển ngành cà phê Việt Nam nhằm thích ứng với yêu cầu mới của thị trường quốc tế tập trung vào ba trụ cột chính, bao gồm:

Thứ nhất, phát triển chuỗi cung ứng cà phê bền vững gắn liền với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính (Net Zero). Để thực hiện, ngành tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế (như 4C, IDH) và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận cơ chế tín chỉ carbon, mô hình tài chính xanh, đồng thời tuân thủ các quy định như EUDR.

Thứ hai, cần khẩn trương xây dựng thương hiệu chính thức cho cà phê Robusta Việt Nam và thiết lập bộ tiêu chuẩn chất lượng quốc tế cho Robusta đặc sản, nhằm lấp đầy khoảng trống đánh giá quốc tế.

Thứ ba, ngành đề nghị tăng cường các đề tài khoa học nghiên cứu về giống, gen, nhằm tạo ra giống cà phê Robusta chịu hạn, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.

Niên vụ cà phê 2024 - 2025, kéo dài từ ngày 01/10/2024 đến ngày 30/09/2025, đã kết thúc. Trong niên vụ này, Việt Nam đã xuất khẩu trên 1,5 triệu tấn cà phê, đạt kim ngạch trên 8,4 tỷ USD. Con số này thể hiện mức tăng trưởng ấn tượng, với khối lượng tăng 37% và kim ngạch tăng 39,2% so với niên vụ 2023 - 2024 và là mức kim ngạch xuất khẩu cao nhất từ trước đến nay.