Trong khuôn khổ chuỗi sự kiện Festival tôm Cà Mau và Diễn đàn kết nối sản phẩm OCOP Đồng bằng sông Cửu Long 2023, Hội nghị “Thực trạng và giải pháp phát triển bền vững ngành hàng tôm.” đã được tổ chức vào ngày 11/12. Tham dự có 250 đại biểu là đại diện Bộ NN&PTNT cùng các đơn vị chuyên môn trực thuộc; các Bộ, ngành có liên quan;
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá cao những kinh nghiệm thực tiễn của các doanh nghiệp trong phát triển ngành tôm tại hội nghị (Hoàng Nam)
Lợi thế khi còn khó khăn
Cà Mau là tỉnh có tiềm năng và thế mạnh về nuôi trồng thủy sản, trong đó, diện tích nuôi tôm nước lợ khoảng 280.000 ha, chiếm 45% diện tích nuôi tôm của khu vực ĐBSCL và chiếm 40% diện tích nuôi tôm cả nước; Với nhiều loại hình nuôi như: Nuôi tôm bán thâm canh, thâm canh, siêu thâm canh; nuôi tôm QCCT, tôm - lúa, tôm - rừng, tôm quảng canh kết hợp. Ngành tôm Cà Mau đã đạt được nhiều kết quả quan trọng; nhiều năm liền Cà Mau dẫn đầu về diện tích, sản lượng, giá trị kim ngạch xuất khẩu. Đến cuối năm 2023 sản lượng tôm nuôi ước đạt 233.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu 1,2 tỷ USD.
Mô hình nuôi tôm sú công nghệ cao được đông đảo người nuôi quan tâm tìm hiểu tại không gian trưng bày Festival tôm Cà Mau 2023.
Tuy đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng phải thừa nhận rằng, tình hình sản xuất nuôi trồng thủy sản vẫn còn một số hạn chế, khó khăn, thách thức, cụ thể như: Quy hoạch phát triển ngành tôm còn nhiều bất cập; hạ tầng nuôi trồng thủy sản chưa đáp ứng được yêu cầu; dịch vụ cung ứng vật tư đầu vào, chất lượng, giá cả giống, thức ăn, thuốc, các chế phẩm phục vụ cho nuôi trồng thủy sản không ổn định, cạnh tranh không lành mạnh, khó kiểm soát; môi trường ngày càng suy thoái, ô nhiễm, dịch bệnh khó xử lý; cơ chế, chính sách thu hút đầu tư còn nhiều bất cập; người dân, doanh nghiệp thiếu vốn, khó tiếp cận tín dụng; tổ chức sản xuất theo liên kết chuỗi chậm phát triển, thiếu bền vững; các dịch vụ logistics còn hạn chế, chi phí cao,… nên khả năng cạnh tranh thấp; hiệu quả sản xuất, kinh doanh chưa cao, thiếu bền vững.
Vai trò của khoa học - công nghệ
Về cơ cấu loại hình nuôi tôm nước lợ của tỉnh Cà Mau, duy trì 5 loại hình chính: nuôi tôm công nghiệp (bán thâm canh, thâm canh, siêu thâm canh), quảng canh cải tiến, tôm - lúa, tôm - rừng và quảng canh kết hợp. Đặc biệt, loại hình nuôi tôm siêu thâm canh hiện đạt khoảng 4.738 ha. Tỷ lệ nuôi thành công đạt khoảng 70-80%, năng suất nuôi bình quân đạt 25-30 tấn/ha/vụ. Hiện nay, người nuôi tôm rất quan tâm đến loại hình này. Theo đánh giá của các chuyên gia về nuôi thủy sản, đây là mô hình đột phá, rất có triển vọng phát triển trong tương lai để đạt được mục tiêu về sản lượng và giá trị.
Công nghệ chế biến hiện đại đang được giới thiệu tại Festival.
Trong những năm qua, tình hình phát triển nuôi tôm trên địa bàn tỉnh Cà Mau có nhiều chuyển biến tích cực, thay đổi nhanh về cơ cấu sản xuất, ứng dụng công nghệ trong sản xuất, góp phần tăng năng suất và sản lượng. Ước thực hiện đến cuối năm 2023, sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt 401.025 tấn, trong đó sản lượng tôm nuôi đạt 233.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu 1,2 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo ông Lê Văn Sử, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, tuy đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng tình hình sản xuất, nuôi trồng thủy sản vẫn còn một số hạn chế, khó khăn, thách thức. Cụ thể, hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế, không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, khi hệ thống thủy lợi vẫn buộc dùng chung với hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Mặt khác, hoạt động cung ứng vật tư đầu vào như giống, thức ăn, thuốc, các chế phẩm phục vụ cho nuôi trồng thủy sản không ổn định, khó cạnh tranh lành mạnh, khó kiểm soát chất lượng; các dịch vụ logistics còn hạn chế. Chưa kể tình hình diễn biến thời tiết phức tạp, tiêu cực khó lường; ô nhiễm môi trường,… tác động xấu đến môi trường sống của thủy sản nuôi, gây thiệt hại và có nguy cơ làm bùng phát dịch bệnh.
Mô hình nuôi tôm tuần hoàn nước sạch đang thu hút người tham quan tại hội nghi (Hoàng Nam)
Chú trọng công nghệ, áp dụng thực tiễn
Trước những khó khăn thách thức của ngành tôm, Cà Mau đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp đồng bộ để vượt qua khó khăn. Theo đó, Cà Mau đề ra giải pháp đầu tư có trọng tâm, trọng điểm theo thứ tự ưu tiên để đảm bảo sử dụng hiệu quả nhất nguồn vốn. Đã đa dạng hoá hình thức đầu tư và thu hút nguồn vốn từ nhiều thành phần kinh tế, đặc biệt là doanh nghiệp vào phát triển ngành tôm của tỉnh. Đưa khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất, tạo ra sản phẩm có chất lượng cao (tôm sinh thái, hữu cơ, có chứng nhận,...); giảm giá thành sản xuất để tăng khả năng cạnh tranh tiêu thụ sản phẩm, hướng tới không sử dụng hóa chất, kháng sinh ở tất cả các phương thức nuôi và các khâu trong chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, đã áp dụng công nghệ mới, tiên tiến trên thế giới vào chế biến, bảo quản sản phẩm để nâng cao giá trị, chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và đáp ứng yêu cầu của các nước nhập khẩu...
Doanh nghiệp địa phương quan tâm mô hình nuôi tôm tuần hoàn nước sạch được trưng bày tại hội nghị (Hoàng Nam)
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá cao kết quả Hội nghị, các tham luận rất súc tích, đề ra nhiều giải pháp. Trong đó, giải pháp khoa học công nghệ sẽ vẫn là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển ngành hàng tôm trong thời gian tới.
