Chỉ đạo quyết liệt, điều hành đồng bộ
Thực hiện Nghị quyết Quốc hội, Nghị định Chính phủ và Quyết định của Thủ tướng, UBND tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo sát sao việc triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - Chương trình 1719. Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo Lạng Sơn, trong 9 tháng đầu năm, tỉnh ban hành 18 văn bản chỉ đạo, gồm 4 Nghị quyết HĐND, 6 Quyết định UBND, 3 Quyết định Ban Chỉ đạo và nhiều chương trình, kế hoạch, chỉ thị, đảm bảo các chủ trương trung ương, định hướng tỉnh được cụ thể hóa.
Các cấp, ngành tập trung lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa chính sách dân tộc gắn với phát triển kinh tế - xã hội. Công tác tuyên truyền trong vùng dân tộc thiểu số và miền núi được đẩy mạnh, gắn với phong trào thi đua do trung ương và tỉnh phát động. Công tác kiểm tra, giám sát triển khai chương trình tại các huyện, xã được thực hiện thường xuyên, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho cơ sở.
Tỉnh Lạng Sơn đã lập kế hoạch phân bổ nguồn vốn chương trình từ đầu năm, tổng vốn kế hoạch 1.597.025 triệu đồng. Trong đó, vốn kéo dài từ các năm trước là 503.895 triệu đồng, vốn năm 2025 là 1.093.130 triệu đồng, bao gồm ngân sách trung ương và địa phương.
Đến hết tháng 8/2025, giải ngân đạt 349.893 triệu đồng, tương đương 22% kế hoạch; ước đến 30/9/2025 đạt 479.139 triệu đồng (30% kế hoạch). Các nguồn vốn được giải ngân tốt là nhà ở, nước sinh hoạt tập trung, cơ sở hạ tầng giao thông, trường học, trong khi vốn cho đất ở, đất sản xuất, chuyển đổi nghề, nước sinh hoạt phân tán tiến độ còn chậm.
Cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng đời sống người dân
Trong 9 tháng, Lạng Sơn đạt kết quả nổi bật về hạ tầng kỹ thuật và xã hội: 61/61 xã có đường đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông (100%), 1.325/1.425 thôn có đường ô tô đến trung tâm thôn cứng hóa (91,25%), 98,1% trường lớp kiên cố, 99,8% hộ dân có điện, 98,5% dân cư nông thôn có nước hợp vệ sinh.
Các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu triển khai tốt: 86,6 km đường liên xã được cứng hóa, 162/183 công trình giao thông, 40/42 công trình trường học, 4/5 công trình y tế, 6/6 công trình thủy lợi hoàn thành, đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống. Các dự án chợ nông thôn đạt 67% kế hoạch, các công trình phụ trợ giáo dục, nhà ăn, nhà kho đạt từ 28-71% kế hoạch.
Cơ sở hạ tầng, đường giao thông nông thôn ở vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn Lạng Sơn được đầu tư xây dựng khang trang
Song song với đó, lĩnh vực giáo dục đạt nhiều kết quả quan trọng: 99,9% trẻ 5 tuổi đến trường mẫu giáo, 99,97% học sinh tiểu học và 99,9% học sinh THCS đến trường; 99,31% người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, viết tiếng phổ thông.
Chương trình phổ thông dân tộc nội trú và xóa mù chữ đã tổ chức 54/87 lớp học với 1.314 học viên, cung cấp trang thiết bị, sách giáo khoa và kinh phí hỗ trợ. Đào tạo nghề và giải quyết việc làm được tổ chức 51/76 lớp với 1.598 học viên, hỗ trợ 1 lao động đi làm việc nước ngoài. Các lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc, đào tạo tiếng dân tộc cho cán bộ và công chức đạt 71% kế hoạch, tuy nhiên nội dung đào tạo dự bị đại học, đại học, sau đại học chưa thực hiện.
Thêm nữa, Chương trình chăm sóc sức khỏe nhân dân vùng dân tộc thiểu số và miền núi đã được triển khai đồng bộ, đạt kết quả tích cực: 98% đồng bào tham gia bảo hiểm y tế, 90% phụ nữ mang thai khám định kỳ ít nhất 4 lần, 99,8% sinh con tại cơ sở y tế, trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng nhẹ cân giảm còn 14,8%.
Các mô hình tư vấn dinh dưỡng trẻ nhỏ và câu lạc bộ dinh dưỡng được tổ chức tại 78/88 xã trước sáp nhập (88,6%). Khám sức khỏe trước hôn nhân đạt 18,3%, sàng lọc phụ nữ mang thai 32%, trẻ em 24%, người cao tuổi 44,4%. Dự án cải tạo, sửa chữa Trung tâm Y tế huyện Bình Gia (cũ) đã hoàn thành và bàn giao sử dụng.
Thời gian qua, Lạng Sơn còn đẩy mạnh hỗ trợ phát triển nông, lâm nghiệp bền vững: khoán bảo vệ rừng 6.517 ha, bảo vệ 17.254,99 ha rừng phòng hộ và sản xuất, trồng rừng 665,7 ha, phát triển lâm sản ngoài gỗ. Hỗ trợ 23 dự án sản xuất theo chuỗi giá trị và 16 dự án cộng đồng, mặc dù tiến độ còn chậm do quy trình phức tạp và diện tích manh mún.
Bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số được chú trọng: 75,9% thôn có nhà văn hóa, 47% thôn có đội văn nghệ hoạt động thường xuyên; hỗ trợ 4 nghệ nhân, 60 đội văn nghệ, tổ chức 3 lớp bồi dưỡng văn hóa phi vật thể, 1 mô hình văn hóa truyền thống, 3 câu lạc bộ sinh hoạt dân gian, 8 tủ sách cộng đồng.
Khởi công xây dựng Nhà văn hóa thôn Hòa Bình, xã Ái Quốc (cũ) nay là xã Xuân Dương, tỉnh Lạng Sơn.
Hoạt động bình đẳng giới được duy trì với 639 “Tổ truyền thông cộng đồng”, 121 câu lạc bộ “Thủ lĩnh sự thay đổi”; tiếp tục duy trì 19 mô hình giảm thiểu tảo hôn, tổ chức 8 hội nghị tập huấn với 600 đại biểu. Hoạt động tuyên truyền, vận động pháp luật, truyền thông và ứng dụng công nghệ thông tin tại các xã khu vực III đạt 100%, góp phần nâng cao năng lực cộng đồng và cán bộ triển khai chương trình.
Dù đạt nhiều kết quả, Lạng Sơn vẫn gặp khó khăn: tỷ lệ giảm nghèo dự kiến 2025 đạt 2%, thấp hơn mục tiêu trung ương; trùng lặp đối tượng thụ hưởng giữa các chương trình; sáp nhập hành chính ảnh hưởng đến bố trí nguồn vốn và triển khai dự án; đội ngũ cán bộ cơ sở còn hạn chế kinh nghiệm và năng lực chuyên môn; các dự án sử dụng vốn sự nghiệp, đào tạo nâng cao, ứng dụng công nghệ tiến độ còn chậm.
Trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy giải ngân vốn, nâng cao năng lực cán bộ, đồng thời gắn kết các dự án phát triển sản xuất, hạ tầng, giáo dục, y tế và văn hóa nhằm nâng cao đời sống vùng dân tộc thiểu số và miền núi.
