Sáng 11/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, các đại biểu Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; dự án Luật Đầu tư (sửa đổi); dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi); Thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) và Dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên thảo luận |
Chưa có cơ chế riêng cho các loại tài sản phi vật chất
Thảo luận tại Hội trường về Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh) bày tỏ quan điểm: Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo, công tác thi hành án dân sự càng có vai trò quan trọng, bởi nhiều vụ việc hiện nay không chỉ liên quan đến tài sản hữu hình mà còn đến tài sản trí tuệ, dữ liệu số, hợp đồng công nghệ và kết quả nghiên cứu khoa học.
Qua rà soát, nữ đại biểu cho rằng, các Điều 43, 45 và 46 quy định về xác minh điều kiện và ra quyết định thi hành hiện còn khái quát, chưa có cơ chế riêng cho các loại tài sản phi vật chất như bằng sáng chế, phần mềm, kết quả nghiên cứu hoặc quyền sử dụng dữ liệu số.
 |
| Các ĐBQH tham dự phiên họp |
Đại biểu này đề xuất cần bổ sung quy định cho phép chấp hành viên được quyền trưng cầu giám định, phối hợp với cơ quan chuyên môn về khoa học và công nghệ trong việc định giá, xác minh hoặc cưỡng chế tài sản là quyền sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, cần lượng hóa thời hạn xác minh là 10 ngày và ra quyết định thi hành trong vòng 5 ngày sau đó để tránh việc tùy tiện kéo dài.
Tại các Điều 61 và 63 về kê biên, xử lý tài sản, nữ đại biểu cho rằng, cần cập nhật phương thức thi hành với tài sản điện tử và công nghệ số, đặc biệt trong các vụ án dân sự có yếu tố công nghệ cao.
Cũng theo đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân, thực tế cho thấy, nhiều trường hợp doanh nghiệp nắm giữ mã nguồn, dữ liệu, phần mềm có giá trị hàng chục tỷ đồng, nhưng luật hiện hành chưa có cơ chế cưỡng chế hay chuyển giao hợp pháp.
“Tôi kiến nghị bổ sung khoản mới quy định tài sản là quyền sở hữu trí tuệ, dữ liệu, phần mềm được coi là tài sản đặc thù; việc kê biên, xử lý, thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ” - bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân nói.
 |
| Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh) |
Nữ đại biểu này cũng cho rằng, cần mở rộng phối hợp liên ngành, ghi rõ Bộ Khoa học và Công nghệ, các Sở Khoa học và Công nghệ địa phương là cơ quan phối hợp chuyên môn trong các vụ việc có đối tượng thi hành là tài sản công nghệ hoặc quyền sở hữu trí tuệ tại Điều 87 và 88.
Tại Điều 93 về trách nhiệm của UBND cấp xã, đại biểu đề nghị mở rộng thành phần phối hợp, bổ sung vai trò của Sở Khoa học và Công nghệ trong việc hỗ trợ tra cứu, cung cấp thông tin về sáng chế, thương hiệu, quyền tác giả để chấp hành viên có căn cứ xác minh khi kê biên hoặc cưỡng chế. Bởi lẽ, thực tế hiện nay, việc này hoàn toàn chưa có quy trình thống nhất, gây khó khăn khi xử lý tài sản trí tuệ trong các vụ án dân sự.
“Thi hành án dân sự không chỉ là thực hiện công lý mà còn là bảo vệ thành quả sáng tạo, quyền sở hữu trí tuệ và các giá trị của nền kinh tế tri thức. Việc sửa đổi luật lần này cần nhìn xa hơn phạm vi truyền thống của thi hành án tài sản, để thích ứng với nền kinh tế số, xã hội số và đổi mới sáng tạo” – bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân nói.
Quy định rõ trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ và giám sát của UBND các cấp
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) cho rằng, hiệu quả thi hành án phụ thuộc không chỉ vào chấp hành viên mà còn vào sự đồng hành, trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân các cấp.
Đại biểu nêu rõ: Dự thảo luật hiện mới dừng ở quy định chung, chưa phân định rõ vai trò, quyền hạn của từng cấp chính quyền, dẫn đến tình trạng “đẩy – né – chờ” khi tổ chức cưỡng chế. “Nếu không ràng buộc cụ thể trách nhiệm của từng cấp, công tác thi hành án vẫn sẽ bị chậm trễ, thiếu quyết liệt”, đại biểu nhấn mạnh.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) |
Từ thực tiễn này, đại biểu đề nghị tách riêng một khoản trong Điều 14, quy định rõ trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ và giám sát của UBND các cấp, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp bắt buộc giữa cơ quan thi hành án, công an, viện kiểm sát và các cơ quan liên quan.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh giải trình một số vấn đề mà ĐBQH nêu tại hội trường |
Phát biểu tiếp thu, giải trình ý kiến các đại biểu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) và dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện, trình Quốc hội xem xét, thông qua.
