Trong bối cảnh toàn cầu đang bước vào kỷ nguyên số, nông nghiệp Việt Nam cũng đang đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ. Việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản không chỉ giúp nâng cao năng suất, tối ưu chi phí mà còn là giải pháp quan trọng để đối phó với biến đổi khí hậu, mở rộng thị trường và cải thiện thu nhập cho nông dân.
Ngày 29/10/2025 tại Trung tâm hội nghị Quốc tế, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phối hợp cùng Tạp chí Kinh Doanh phối hợp tổ chức Diễn đàn “Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nắm bắt cơ hội, thích ứng tương lai”. Sự kiện quy tụ các cơ quan quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp và đại diện hợp tác xã nhằm chia sẻ kinh nghiệm, tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy tiến trình số hóa khu vực nông nghiệp. Chương trình có sự đồng hành của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí – CTCP (PVFCCo)
Phát biểu khai mạc, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, cho biết quá trình chuyển đổi số của các hợp tác xã hiện nay đang gặp phải năm nhóm khó khăn chính gồm: thiếu vốn đầu tư, hạ tầng công nghệ còn yếu, thiếu nhân lực am hiểu công nghệ, chưa có chiến lược dài hạn, và hạn chế trong việc tiếp cận chính sách hỗ trợ.
Bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam
Theo khảo sát, mức độ chuyển đổi số trung bình của hợp tác xã trên toàn quốc mới đạt 32%. Trong gần 35.000 hợp tác xã nông nghiệp, chỉ khoảng 13,6% đã hoàn tất chuyển đổi số, trong khi 50% đang trong quá trình triển khai và 36,4% vẫn chưa bắt đầu. Thói quen sản xuất truyền thống và tâm lý ngại thay đổi vẫn là rào cản lớn.
“Diễn đàn lần này hướng đến mục tiêu thay đổi tư duy, giúp hợp tác xã, doanh nghiệp và nông dân mạnh dạn áp dụng công nghệ, đầu tư đổi mới và chủ động hòa nhập nền kinh tế số toàn cầu,” bà Vân nhấn mạnh.
Những bước tiến và mô hình tiêu biểu
Theo Cục Chuyển đổi số (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Việt Nam hiện có hơn 19.000 hợp tác xã nông nghiệp, chiếm gần 70% tổng số hợp tác xã đang hoạt động và là lực lượng nòng cốt trong phát triển nông nghiệp – nông thôn.
Từ năm 2018 đến nay, khoảng 2.000 hợp tác xã đã từng bước ứng dụng công nghệ số, từ việc số hóa sổ sách kế toán, truy xuất nguồn gốc, cho đến bán hàng qua các sàn thương mại điện tử.
Thách thức còn ở phía trước
Dù đã có kết quả bước đầu, quá trình số hóa vẫn gặp không ít khó khăn. Hạ tầng công nghệ tại vùng sâu, vùng xa chưa đồng bộ; tỷ lệ sử dụng Internet chưa ổn định. Nhiều hợp tác xã còn thiếu nhân lực có kỹ năng số – chỉ 15% cán bộ sử dụng thành thạo máy tính và dưới 10% có người phụ trách công nghệ thông tin. Nguồn lực tài chính cũng là rào cản lớn, khiến việc đầu tư thiết bị và nền tảng số gặp khó khăn.
Ngoài ra, dữ liệu dùng chung giữa các hệ thống chưa được chuẩn hóa, gây khó cho việc khai thác và kết nối thông tin. Không ít hợp tác xã vẫn xem chuyển đổi số là hoạt động “mang tính hình thức”, chưa coi đây là chiến lược phát triển dài hạn. Nếu không có giải pháp đồng bộ, khoảng cách giữa nhóm tiên phong và nhóm chậm chuyển đổi sẽ ngày càng giãn rộng, ảnh hưởng đến mục tiêu số hóa nông nghiệp quốc gia.
Giải pháp trọng tâm
Cục Chuyển đổi số đề xuất 5 nhóm giải pháp chiến lược: Nâng cao năng lực số cho cán bộ và thành viên hợp tác xã; Phát triển hạ tầng công nghệ, đảm bảo phủ sóng 4G/5G toàn quốc; Chuẩn hóa và liên thông dữ liệu, xây dựng bản đồ số hợp tác xã toàn quốc; Hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng, thành lập Quỹ đổi mới sáng tạo hợp tác xã; Đẩy mạnh liên kết công – tư, hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo số cho các vùng trọng điểm.
Đại diện Cục khẳng định: “Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng, mà là điều kiện sống còn giúp hợp tác xã thích ứng biến đổi khí hậu và hội nhập kinh tế quốc tế. Mỗi hợp tác xã cần trở thành một ‘tế bào số’ trong hệ sinh thái nông nghiệp thông minh của Việt Nam.”
